|
|
Berlin-Spandau – Siemensstadt ( Se – Sz )
PLZ 13629
Das Siemens-Ehrenmal wurde für die 2.989 im 1. Weltkrieg auf dem "Felde der Ehre" gebliebenen
Siemens-Beschäftigten gestaltet.
Das Ehrenmal befindet sich an der Nonnendammallee, Ecke
Rohrdamm, auf dem südöstlichen Vorplatzbereich des Verwaltungsgebäudes der Siemens AG.
Die
fast ebenmäßig angeordnete Anlage des Siemens-Ehrenmals besteht aus einer abgesenkten, 24 x 28 m
großen Platzfläche aus Granit, die eine niedrige Umfriedung aus Muschelkalkstein mit
Hintermauerungssteinen begrenzt. Der tiefer gelegene Gedenkplatz selbst ist über sechs Stufen von der
Nonnendammallee aus zugänglich. An drei der vier Innenseiten steht von links beginnend: "IM WELTKRIEG 1914-18 LIESSEN IHR LEBEN FÜR DAS VATERLAND 2989 KAMERADEN AUS DEN
SIEMENSWERKEN / IHRE NAMEN SIND HIER VEREWIGT"
Auf insgesamt 118 aneinander gereihten, gusseisernen
Tafeln sind in erhöhten Großbuchstaben alphabetisch geordnet 2.989 Namen und die zugehörigen
Todesdaten bzw. nur das Todesjahr aufgeführt. Auf der Platzmitte liegt auf einer niedrigen, 2,2 x 3,3 m
großen sarkophagähnlichen Muschelkalkplatte ein mittelalterlich gestaltetes Bronzeschwert. Die
Plattenwände tragen die Umschrift: "DEN UNVERGESSENEN KAMERADEN DIE IM WELTKRIEG DEN HELDENTOD
STARBEN / DAS HAUS SIEMENS"
Am südwestlichen Rand der Umfriedung erhebt sich eine 16 m hohe
rechteckige Stele aus Muschelkalkstein. Auf ihrer Vorderseite ist in Flachrelief die Jahreszahl "1914",
ein Eichenblatt, sowie die Jahreszahl "1918" und darunter ein Eisernes Kreuz gearbeitet. Die
Pfeilerspitze schmückt ein aus Bronze getriebener 2,43 m hoher Adler mit einer Flügelspannweite von
3,30 m.
weitere Namen
A
B
C - E
F - G
H - J
K
L
M
N - Q
R
S - Sch
T - V
W - Z
Inschriften:
An einer der Wandtafeln: IM WELTKRIEG 1914-18 LIESSEN IHR LEBEN FÜR DAS VATERLAND 2989 KAMERADEN AUS
DEN SIEMENSWERKEN / IHRE NAMEN SIND HIER VEREWIGT
An den Plattenwänden der großen
Muschelkalkplatte in der Mitte der Anlage: DEN UNVERGESSENEN KAMERADEN DIE IM WELTKRIEG DEN HELDENTOD
STARBEN / DAS HAUS SIEMENS
An der Großen Säule mit dem Adler steht untereinander:
1914 (Eichenlaub) 1918
|
Namen der Gefallenen:
1. Weltkrieg
Name
|
Vorname
|
Todesdatum & Ort
|
Bemerkungen
|
SEEBERGER
|
Johann
|
08.10.1914
|
Tafel 17
|
SEEGEBARTH
|
Fritz
|
04.08.1914
|
Tafel 17
|
SEEGER
|
August
|
08.01.1916
|
Tafel 76
|
SEEGER
|
Wilhelm
|
25.10.1915
|
Tafel 48
|
SEELIG
|
Rudolf
|
13.08.1915
|
Tafel 48
|
SEELIGMANN
|
Hermann
|
??.??.1914
|
Tafel 17
|
SEFFERT
|
Friedrich
|
16.06.1915
|
Tafel 48
|
SEIDEL
|
Fritz
|
??.??.1918
|
Tafel 112
|
SEIDEL
|
Hermann
|
08.11.1916
|
Tafel 76
|
SEIDEL
|
Josef
|
02.10.1916
|
Tafel 76
|
SEIDEL
|
Kurt
|
25.09.1915
|
Tafel 48
|
SEIDEL
|
Richard
|
24.05.1916
|
Tafel 76
|
SEIDENBERG
|
Fritz
|
28.08.1914
|
Tafel 17
|
SEIFERT
|
Willi
|
??.??.1918
|
Tafel 112
|
SEIFFERT
|
Ernst
|
??.??.1917
|
Tafel 94
|
SEILER
|
Arthur
|
22.06.1915
|
Tafel 48
|
SEILER
|
Erich
|
07.08.1915
|
Tafel 48
|
SEIMERT
|
Johannes
|
11.07.1915
|
Tafel 48
|
SEIPOLD
|
Adolf
|
09.07.1916
|
Tafel 118
|
SEITZ
|
Xaver
|
18.06.1918
|
Tafel 112
|
SELLE
|
Ferdinand
|
13.09.1914
|
Tafel 17
|
SENCKLER
|
Hermann
|
Verm. 1915
|
Tafel 48
|
SENF
|
Otto
|
02.08.1915
|
Tafel 48
|
SENFF
|
Otto
|
28.02.1916
|
Tafel 76
|
SENSKE
|
Paul
|
21.04.1918
|
Tafel 118
|
SENZEL
|
Gustav
|
27.07.1918
|
Tafel 112
|
SETTEKORN
|
August
|
??.??.1915
|
Tafel 48
|
SEUFERT
|
Anton
|
18.08.1916
|
Tafel 76
|
SEYBOTH
|
Gottfried
|
06.01.1917
|
Tafel 94
|
SEYFFERT
|
Wilhelm
|
Verm. 1918
|
Tafel 112
|
SIEBACHMAYER
|
Joh.
|
01.07.1916
|
Tafel 76
|
SIEBENBORN
|
Reinhard
|
13.06.1915
|
Tafel 48
|
SIEBENKÄS
|
Rudolf Christian
|
30.12.1914
|
Tafel 17
|
SIEBER
|
Ernst Richard
|
24.08.1914
|
Tafel 17
|
SIEDLER
|
Julius
|
24.04.1916
|
Tafel 76
|
SIEGER
|
Paul
|
01.03.1916
|
Tafel 118
|
SIEK
|
Hans
|
24.03.1918
|
Tafel 112
|
SIEPERMANN
|
Hans
|
11.12.1914
|
Tafel 17
|
SIGL
|
Richard
|
17.12.1914
|
Tafel 17
|
SIKORRA
|
Theodor
|
24.07.1916
|
Tafel 76
|
SILBERBAUER
|
Alf.
|
01.04.1917
|
Tafel 94
|
SILBERMANN
|
Wilhelm
|
??.07.1915
|
Tafel 48
|
SIMON
|
Alfred
|
18.11.1915
|
Tafel 48
|
SIMON
|
Bernhard
|
31.07.1915
|
Tafel 48
|
SIMON
|
Erich
|
08.01.1919
|
Tafel 112
|
SIMON
|
Ludwig
|
21.03.1918
|
Tafel 112
|
SIMSCH
|
Hermann
|
06.09.1915
|
Tafel 48
|
SINGER
|
Rudolf
|
20.09.1914
|
Tafel 17
|
SINN
|
Emil
|
13.11.1914
|
Tafel 17
|
SIPPLY
|
Karl
|
09.10.1915
|
Tafel 48
|
SITZ
|
Emil
|
03.10.1914
|
Tafel 17
|
SKORWIDER
|
Christian
|
29.10.1915
|
Tafel 48
|
SKOTAK
|
Karl
|
07.08.1916
|
Tafel 76
|
SKUBELLA
|
Georg
|
30.10.1914
|
Tafel 17
|
SLIVINSKI
|
Johann
|
19.04.1918
|
Tafel 112
|
SLIVINSKI
|
Stefan
|
21.03.1918
|
Tafel 112
|
SMILOWSKY
|
Fritz
|
13.02.1918
|
Tafel 112
|
SNEIDER
|
Gerhard
|
12.02.1916
|
Tafel 76
|
SOBISCH
|
Fritz
|
03.03.1915
|
Tafel 48
|
SOBOLEWSKI
|
Joh.
|
14.11.1914
|
Tafel 17
|
SODLARZEK
|
Julius
|
17.12.1917
|
Tafel 94
|
SOGEL
|
Eduard
|
28.11.1915
|
Tafel 48
|
SÖLLNER
|
Erich
|
??.??.1915
|
Tafel 48
|
SÖLLNER
|
Georg
|
30.10.1914
|
Tafel 17
|
SOMANN
|
Fritz
|
13.10.1916
|
Tafel 76
|
SOMMER
|
Fritz
|
Verm. 1916
|
Tafel 76
|
SONDERN
|
Hugo v.
|
24.10.1916
|
Tafel 76
|
SPARENBERG
|
Willy
|
20.09.1916
|
Tafel 76
|
SPÄTLICH
|
Gustav
|
16.08.1915
|
Tafel 49
|
SPEER
|
Hans
|
17.07.1915
|
Tafel 49
|
SPEER
|
Max
|
??.??.1915
|
Tafel 49
|
SPENDLER
|
Ernst
|
26.04.1915
|
Tafel 49
|
SPERLICH
|
Fritz
|
24.11.1914
|
Tafel 17
|
SPETH
|
Anton
|
01.07.1916
|
Tafel 76
|
SPIES
|
Karl
|
22.12.1914
|
Tafel 17
|
SPINDLER
|
Viktor
|
10.03.1915
|
Tafel 49
|
SPITSCHAK
|
Ewald
|
31.07.1917
|
Tafel 94
|
SPITZHOFF
|
Fritz
|
25.05.1915
|
Tafel 49
|
SPLETTSTÖSSER
|
K.
|
10.11.1915
|
Tafel 49
|
SPÖRKE
|
Gustav
|
15.09.1914
|
Tafel 17
|
SPREDOWSKI
|
Paul
|
19.09.1915
|
Tafel 49
|
SPREWITZ
|
Gustav
|
15.01.1917
|
Tafel 94
|
STAACK
|
Paul
|
14.07.1917
|
Tafel 95
|
STACHE
|
Robert
|
24.08.1915
|
Tafel 52
|
STACHNICK
|
Richard
|
16.12.1914
|
Tafel 19
|
STADE
|
Oskar
|
07.11.1914
|
Tafel 19
|
STADLER
|
Ferdinand
|
22.07.1917
|
Tafel 95
|
STAERKE
|
Richard
|
Verm. 1918
|
Tafel 114
|
STAFFELDT
|
Wilhelm
|
30.10.1914
|
Tafel 19
|
STAHL
|
Franz
|
21.08.1918
|
Tafel 114
|
STAHLSCHMIDT
|
Willi
|
25.10.1917
|
Tafel 95
|
STALHER
|
Jakob
|
14.05.1916
|
Tafel 78
|
STAMMEL
|
Paul
|
12.10.1916
|
Tafel 78
|
STANGE
|
Paul
|
15.04.1917
|
Tafel 96
|
STARK
|
Alfred
|
09.08.1914
|
Tafel 19
|
STARK
|
Karl
|
03.11.1916
|
Tafel 78
|
STAROGARSKI
|
Nikolaus
|
Verm. 1916
|
Tafel 79
|
STARUN
|
Fritz
|
15.08.1918
|
Tafel 114
|
STAUB
|
Friedrich
|
17.08.1915
|
Tafel 52
|
STAUBER
|
Albert
|
12.06.1918
|
Tafel 114
|
STEFFEN
|
Friedrich
|
20.09.1917
|
Tafel 96
|
STEGER
|
Heinrich
|
22.07.1915
|
Tafel 52
|
STEIN
|
Arthur
|
22.10.1914
|
Tafel 19
|
STEIN
|
Friedrich
|
05.07.1916
|
Tafel 79
|
STEIN
|
Paul
|
20.03.1916
|
Tafel 79
|
STEIN
|
Paul
|
15.11.1914
|
Tafel 19
|
STEINBACH
|
Paul
|
01.02.1915
|
Tafel 52
|
STEINBAUER
|
Johann
|
03.05.1917
|
Tafel 96
|
STEINER
|
Gerhard
|
15.09.1918
|
Tafel 114
|
STEINER
|
Gustav
|
22.05.1916
|
Tafel 79
|
STEINERT
|
Max
|
29.04.1915
|
Tafel 52
|
STEINHAUS
|
Walter
|
14.10.1917
|
Tafel 96
|
STEINHAUSEN
|
Julius
|
??.??.1914
|
Tafel 19
|
STEINHAUSER
|
Siegmund
|
23.03.1917
|
Tafel 96
|
STEINICKE
|
Ernst
|
Verm. 1918
|
Tafel 114
|
STEINKE
|
August
|
26.09.1915
|
Tafel 52
|
STEINMETZ
|
Gottlieb
|
Verm. 1916
|
Tafel 79
|
STELLMACHER
|
Ernst
|
20.03.1918
|
Tafel 118
|
STELNASZYK
|
Stefan
|
08.09.1914
|
Tafel 19
|
STELTEN
|
Eduard
|
11.01.1915
|
Tafel 52
|
STELZNER
|
Carl
|
20.07.1917
|
Tafel 96
|
STENGLEIN
|
Emil
|
12.10.1914
|
Tafel 19
|
STENITSCHKA
|
Gustav
|
30.09.1914
|
Tafel 19
|
STENZ
|
Friedrich
|
23.01.1915
|
Tafel 52
|
STENZ
|
Hans
|
Verm. 1916
|
Tafel 79
|
STEPHAN
|
Franz
|
18.08.1915
|
Tafel 52
|
STEPHAN
|
Wilhelm
|
??.10.1914
|
Tafel 19
|
STEPPONAT
|
Franz
|
15.11.1914
|
Tafel 20
|
STERLING
|
Ernst
|
03.09.1915
|
Tafel 52
|
STERN
|
Hermann
|
24.03.1918
|
Tafel 114
|
STERNBERG
|
Paul
|
04.10.1916
|
Tafel 79
|
STERNKIKER
|
Karl
|
02.05.1917
|
Tafel 96
|
STERZ
|
Karl
|
Verm. 1918
|
Tafel 114
|
STETTIN
|
Albert
|
24.10.1914
|
Tafel 20
|
STEUBL
|
Michael
|
24.08.1914
|
Tafel 20
|
STEUDING
|
Martin
|
04.08.1918
|
Tafel 114
|
STICH
|
Erhard
|
25.09.1915
|
Tafel 52
|
STICH
|
Johann
|
20.08.1916
|
Tafel 79
|
STICHLER
|
Wilhelm
|
13.10.1916
|
Tafel 79
|
STICHT
|
Heinrich
|
21.10.1915
|
Tafel 52
|
STICKER
|
Josef
|
??.10.1916
|
Tafel 79
|
STIEF
|
Franz
|
15.10.1914
|
Tafel 20
|
STIER
|
Alfred
|
16.04.1917
|
Tafel 96
|
STIER
|
Maximilian
|
01.04.1917
|
Tafel 96
|
STILLER
|
Robert
|
??.??.1917
|
Tafel 96
|
STIX
|
Oswald
|
27.10.1914
|
Tafel 20, Dr.
|
STÖBBE
|
Fritz
|
09.07.1916
|
Tafel 79
|
STÖBE
|
Georg
|
30.10.1914
|
Tafel 20
|
STOCK
|
Friedrich
|
25.09.1915
|
Tafel 52
|
STOCK
|
Johann
|
23.12.1917
|
Tafel 96
|
STOCKHAUSEN
|
Ottomar
|
??.06.1915
|
Tafel 52
|
STOCKMANN
|
Bernhard
|
??.01.1915
|
Tafel 52
|
STÖHR
|
Karl
|
02.07.1915
|
Tafel 52
|
STÖHR
|
Willy
|
22.12.1914
|
Tafel 20
|
STOLINSKI
|
Valentin
|
04.11.1917
|
Tafel 96
|
STOLLE
|
Otto
|
05.07.1915
|
Tafel 118
|
STOLTZE
|
Otto
|
20.11.1914
|
Tafel 20
|
STOLZENBURG
|
Paul
|
Verm. 1914
|
Tafel 20
|
STOPPERKA
|
Arno
|
Verm. 1914
|
Tafel 20
|
STRACHE
|
Ernst
|
??.06.1915
|
Tafel 52
|
STRAUSS
|
Ernst
|
29.05.1919
|
Tafel 114
|
STRAUSS
|
Ferdinand
|
11.01.1917
|
Tafel 96
|
STREICH
|
Johannes
|
11.07.1918
|
Tafel 114
|
STREIT
|
Alois
|
01.08.1915
|
Tafel 52
|
STRELLER
|
Adolf
|
03.10.1915
|
Tafel 52
|
STREY
|
Johannes
|
08.07.1917
|
Tafel 96
|
STRICH
|
Fritz
|
31.03.1918
|
Tafel 114
|
STRIESE
|
Wilhelm
|
??.05.1915
|
Tafel 52
|
STRUNTZ
|
Emil
|
02.12.1915
|
Tafel 52
|
STRUVE
|
Kurt
|
??.04.1915
|
Tafel 52
|
STUHRMANN
|
Arthur
|
Verm. 1914
|
Tafel 20
|
STUMM
|
Max
|
03.07.1916
|
Tafel 118
|
STUMM
|
Paul
|
28.03.1916
|
Tafel 79
|
STUTE
|
Hans
|
??.??.1918
|
Tafel 114
|
STUTZ
|
Paul
|
18.10.1918
|
Tafel 114
|
SUCHALSKI
|
Paul
|
18.08.1917
|
Tafel 94
|
SUCHT
|
Friedrich
|
15.07.1915
|
Tafel 49
|
SUCHY
|
Karl
|
21.10.1914
|
Tafel 17
|
SUCKROW
|
Paul
|
24.03.1917
|
Tafel 94
|
SÜMNICK
|
Karl
|
??.11.1915
|
Tafel 49
|
SÜNKEL
|
Bernhard
|
18.05.1917
|
Tafel 94
|
SUSSNER
|
Konrad
|
11.07.1917
|
Tafel 94
|
SVENSON
|
Ernst
|
??.??.1918
|
Tafel 112
|
SYDORO
|
Fritz
|
19.01.1917
|
Tafel 94
|
SYDOW
|
Ernst
|
16.10.1915
|
Tafel 49
|
SZEBANSKI
|
Albert
|
29.09.1916
|
Tafel 76
|
SZYMCZAK
|
Thomas
|
21.10.1915
|
Tafel 49
|
Datum der Abschrift: 22.05.2011
Beitrag von: Rolf Witt
Foto © 2011 Rolf Witt
|