|
|
Berlin-Spandau – Siemensstadt ( L )
PLZ 13629
Das Siemens-Ehrenmal wurde für die 2.989 im 1. Weltkrieg auf dem "Felde der Ehre" gebliebenen
Siemens-Beschäftigten gestaltet.
Das Ehrenmal befindet sich an der Nonnendammallee, Ecke
Rohrdamm, auf dem südöstlichen Vorplatzbereich des Verwaltungsgebäudes der Siemens AG.
Die
fast ebenmäßig angeordnete Anlage des Siemens-Ehrenmals besteht aus einer abgesenkten, 24 x 28 m
großen Platzfläche aus Granit, die eine niedrige Umfriedung aus Muschelkalkstein mit
Hintermauerungssteinen begrenzt. Der tiefer gelegene Gedenkplatz selbst ist über sechs Stufen von der
Nonnendammallee aus zugänglich. An drei der vier Innenseiten steht von links beginnend: "IM WELTKRIEG 1914-18 LIESSEN IHR LEBEN FÜR DAS VATERLAND 2989 KAMERADEN AUS DEN
SIEMENSWERKEN / IHRE NAMEN SIND HIER VEREWIGT"
Auf insgesamt 118 aneinander gereihten, gusseisernen
Tafeln sind in erhöhten Großbuchstaben alphabetisch geordnet 2.989 Namen und die zugehörigen
Todesdaten bzw. nur das Todesjahr aufgeführt. Auf der Platzmitte liegt auf einer niedrigen, 2,2 x 3,3 m
großen sarkophagähnlichen Muschelkalkplatte ein mittelalterlich gestaltetes Bronzeschwert. Die
Plattenwände tragen die Umschrift: "DEN UNVERGESSENEN KAMERADEN DIE IM WELTKRIEG DEN HELDENTOD
STARBEN / DAS HAUS SIEMENS"
Am südwestlichen Rand der Umfriedung erhebt sich eine 16 m hohe
rechteckige Stele aus Muschelkalkstein. Auf ihrer Vorderseite ist in Flachrelief die Jahreszahl "1914",
ein Eichenblatt, sowie die Jahreszahl "1918" und darunter ein Eisernes Kreuz gearbeitet. Die
Pfeilerspitze schmückt ein aus Bronze getriebener 2,43 m hoher Adler mit einer Flügelspannweite von
3,30 m.
weitere Namen
A
B
C - E
F - G
H - J
K
M
N - Q
R
S - Sch
Se - Sz
T - V
W - Z
Inschriften:
An einer der Wandtafeln: IM WELTKRIEG 1914-18 LIESSEN IHR LEBEN FÜR DAS VATERLAND 2989 KAMERADEN AUS
DEN SIEMENSWERKEN / IHRE NAMEN SIND HIER VEREWIGT
An den Plattenwänden der großen
Muschelkalkplatte in der Mitte der Anlage: DEN UNVERGESSENEN KAMERADEN DIE IM WELTKRIEG DEN HELDENTOD
STARBEN / DAS HAUS SIEMENS
An der Großen Säule mit dem Adler steht untereinander:
1914 (Eichenlaub) 1918
|
Namen der Gefallenen:
1. Weltkrieg
Name
|
Vorname
|
Todesdatum & Ort
|
Bemerkungen
|
LAASS
|
Otto
|
??.??.1915
|
Tafel 38
|
LABITZKE
|
Willy
|
29.02.1916
|
Tafel 69
|
LACKNER
|
Willy
|
25.10.1914
|
Tafel 12
|
LACKUM
|
Georg v.
|
??.??.1914
|
Tafel 12
|
LADES
|
Georg
|
28.08.1914
|
Tafel 12
|
LADWIG
|
Fritz
|
09.04.1915
|
Tafel 38
|
LAHN
|
Franz
|
10.10.1914
|
Tafel 12
|
LAHNE
|
Hermann
|
13.08.1917
|
Tafel 90
|
LAHNT
|
Ernst
|
25.10.1915
|
Tafel 38
|
LAMBRECHT
|
Hermann
|
02.12.1915
|
Tafel 38
|
LAMMERS
|
Oswald
|
28.06.1915
|
Tafel 38
|
LAMPE
|
Georg
|
10.09.1916
|
Tafel 69
|
LAMPRECHT
|
Hermann
|
13.06.1915
|
Tafel 39
|
LAMPRECHT
|
Otto
|
25.05.1915
|
Tafel 39
|
LANG
|
Johann
|
03.09.1918
|
Tafel 107
|
LANG
|
Josef
|
27.11.1918
|
Tafel 107
|
LANG
|
Kurt
|
??.07.1915
|
Tafel 39
|
LANGE
|
Albert
|
22.08.1917
|
Tafel 90
|
LANGE
|
Albert
|
03.03.1916
|
Tafel 69
|
LANGE
|
Emil
|
07.12.1915
|
Tafel 39
|
LANGE
|
Karl
|
12.10.1914
|
Tafel 12
|
LANGE
|
Otto
|
??.??.1917
|
Tafel 90
|
LANGE
|
Paul
|
01.06.1915
|
Tafel 39
|
LANGE
|
Paul
|
15.11.1914
|
Tafel 12
|
LANGE
|
Rudolf
|
12.02.1915
|
Tafel 39
|
LANGE
|
Rudolf
|
04.07.1915
|
Tafel 39
|
LANGE
|
Willy
|
26.03.1916
|
Tafel 69
|
LANGE
|
Willy
|
??.03.1915
|
Tafel 39
|
LANGER
|
Franz
|
Verm. 1915
|
Tafel 39
|
LÄNGERT
|
Rudolf
|
14.07.1916
|
Tafel 69
|
LANGFELDT
|
Friedrich
|
21.06.1917
|
Tafel 90
|
LANGFRITZ
|
Michael
|
19.09.1916
|
Tafel 69
|
LANGMANN
|
Adolf
|
08.08.1915
|
Tafel 39
|
LASCHINSKI
|
Walter
|
30.06.1916
|
Tafel 69
|
LASS
|
Friedrich
|
16.09.1914
|
Tafel 12
|
LAST
|
Paul
|
26.09.1918
|
Tafel 107
|
LATTEK
|
Willy
|
??.??.1914
|
Tafel 12
|
LAUBE
|
Georg
|
13.05.1916
|
Tafel 69
|
LAUDAN
|
Martin
|
Verm. 1916
|
Tafel 69
|
LAUE
|
Ernst
|
27.09.1914
|
Tafel 12
|
LAUER
|
Max
|
08.06.1915
|
Tafel 39
|
LAUKAT
|
Erich
|
24.03.1916
|
Tafel 69
|
LAURIN
|
Max
|
Verm. 1917
|
Tafel 90
|
LAUS
|
Johann
|
10.06.1917
|
Tafel 90
|
LAUSCH
|
Gottlieb
|
29.07.1916
|
Tafel 69
|
LEBENDIG
|
Hans
|
30.03.1918
|
Tafel 107
|
LEBKÜCHER
|
Gustav
|
05.03.1916
|
Tafel 69
|
LEBRECHT
|
Gustav
|
24.04.1918
|
Tafel 108
|
LECKELT
|
Gustav
|
24.12.1916
|
Tafel 69
|
LECZKOWSKI
|
Theophil
|
??.03.1917
|
Tafel 90
|
LEDER
|
Paul
|
02.10.1915
|
Tafel 39
|
LEFFLER
|
Alfred
|
22.10.1916
|
Tafel 69
|
LEGI
|
Johann
|
18.07.1918
|
Tafel 108
|
LEGLET
|
Franz
|
19.08.1916
|
Tafel 69
|
LEHDER
|
Julius
|
29.11.1917
|
Tafel 90
|
LEHMANN
|
Arno
|
20.08.1917
|
Tafel 90
|
LEHMANN
|
Arno
|
??.??.1918
|
Tafel 108
|
LEHMANN
|
Bruno
|
??.04.1918
|
Tafel 108
|
LEHMANN
|
Emil
|
??.09.1916
|
Tafel 69
|
LEHMANN
|
Ernst
|
29.07.1916
|
Tafel 69
|
LEHMANN
|
Friedrich
|
Verm. 1914
|
Tafel 12
|
LEHMANN
|
Hermann
|
Verm. 1914
|
Tafel 12
|
LEHMANN
|
Karl
|
04.09.1916
|
Tafel 69
|
LEHMANN
|
Karl
|
Verm. 1914
|
Tafel 12
|
LEHMANN
|
Karl
|
26.08.1914
|
Tafel 12
|
LEHMANN
|
Kurt
|
07.09.1916
|
Tafel 69
|
LEHMANN
|
Max
|
23.09.1917
|
Tafel 90
|
LEHMANN
|
Max
|
??.09.1916
|
Tafel 69
|
LEHMANN
|
Max
|
21.10.1918
|
Tafel 108
|
LEHMANN
|
Otto
|
03.07.1915
|
Tafel 39
|
LEHMANN
|
Rudolf
|
09.08.1914
|
Tafel 12
|
LEHMANN
|
Wilhelm
|
23.10.1915
|
Tafel 39
|
LEHMANN
|
Willi
|
24.10.1914
|
Tafel 12
|
LEHMPFUHL
|
Heinrich
|
Verm. 1916
|
Tafel 69
|
LEHMPFUHL
|
Paul
|
02.08.1915
|
Tafel 39
|
LEHNERER
|
Paulus
|
09.07.1918
|
Tafel 108
|
LEICKE
|
Otto
|
Verm. 1915
|
Tafel 39
|
LEISSLER
|
Karl
|
17.03.1916
|
Tafel 69
|
LEITLOFF
|
Max
|
11.07.1915
|
Tafel 39
|
LEMBKE
|
Fritz
|
15.08.1915
|
Tafel 39
|
LEMKE
|
Hermann
|
31.07.1915
|
Tafel 39
|
LEMKE
|
Wilhelm
|
30.07.1917
|
Tafel 90
|
LEMKE
|
Wilhelm
|
04.11.1915
|
Tafel 39
|
LEMKE
|
Wilhelm
|
17.09.1914
|
Tafel 12
|
LEMKE
|
Willy
|
19.04.1917
|
Tafel 90
|
LENZ
|
Ernst Fr.
|
25.10.1914
|
Tafel 12
|
LEOPOLD
|
Paul
|
??.??.1917
|
Tafel 90
|
LEOPOLD
|
Wilhelm
|
06.03.1915
|
Tafel 39
|
LERM
|
Paul
|
25.10.1915
|
Tafel 39
|
LESKE
|
Fritz
|
29.08.1914
|
Tafel 12
|
LESSHAFT
|
Franz
|
01.07.1917
|
Tafel 90
|
LEUPOLD
|
Friedrich
|
23.03.1918
|
Tafel 108
|
LEWIN
|
Max
|
Verm. 1918
|
Tafel 108
|
LEXOW
|
Bernhard
|
05.05.1917
|
Tafel 90
|
LICHTENBERG
|
Paul
|
18.03.1915
|
Tafel 39
|
LIEBE
|
Georg
|
24.03.1918
|
Tafel 108
|
LIEBENOW
|
Albert
|
10.10.1915
|
Tafel 39
|
LIEBENTHAL
|
Paul
|
17.02.1919
|
Tafel 108
|
LIEBERMANN
|
P.
|
18.09.1916
|
Tafel 69
|
LIEBSCHER
|
Kurt
|
19.07.1917
|
Tafel 90
|
LIEFLÄNDER
|
Hermann
|
30.05.1918
|
Tafel 108
|
LIEPE
|
Wilhelm
|
23.07.1917
|
Tafel 90
|
LIESE
|
Ferdinand
|
26.07.1915
|
Tafel 39
|
LILGE
|
Max
|
28.07.1918
|
Tafel 108
|
LILIE
|
Richard
|
22.05.1916
|
Tafel 70
|
LILLICH
|
Hermann
|
08.10.1915
|
Tafel 39
|
LIMMER
|
Johann
|
15.06.1916
|
Tafel 70
|
LINDE
|
Rudolf
|
27.02.1915
|
Tafel 40
|
LINDEMANN
|
Friedrich
|
13.08.1916
|
Tafel 70
|
LINDEMANN
|
Fritz
|
22.11.1914
|
Tafel 12
|
LINDENHOFEN
|
Erich v.
|
08.06.1915
|
Tafel 40
|
LINDHORST
|
Wilhelm
|
30.10.1917
|
Tafel 90
|
LINDNER
|
Anton
|
29.03.1916
|
Tafel 70
|
LINDNER
|
Carl
|
08.10.1914
|
Tafel 12
|
LINDNER
|
Jakob
|
01.09.1918
|
Tafel 108
|
LINERTH
|
Michael
|
Verm. 1914
|
Tafel 12
|
LINGER
|
Berthold
|
??.06.1918
|
Tafel 108
|
LINGMANN
|
Gustav
|
30.10.1914
|
Tafel 13
|
LINKE
|
Willi
|
??.07.1916
|
Tafel 70
|
LIPS
|
Fritz
|
06.09.1916
|
Tafel 70
|
LIPSTREU
|
Otto
|
25.08.1917
|
Tafel 90
|
LITFIN
|
Paul
|
06.10.1918
|
Tafel 108
|
LÖBEL
|
Paul
|
11.11.1914
|
Tafel 13
|
LOBERT
|
Paul
|
20.11.1914
|
Tafel 13
|
LOCK
|
Wilhelm
|
29.09.1914
|
Tafel 13
|
LOEFFLER
|
Arthur
|
27.09.1915
|
Tafel 40
|
LÖFFLER
|
Adolf
|
22.12.1917
|
Tafel 91
|
LÖHLEIN
|
Rudolf
|
09.05.1915
|
Tafel 40
|
LOHMANN
|
Werner
|
05.12.1915
|
Tafel 40
|
LÖHNER
|
Georg
|
26.01.1916
|
Tafel 70
|
LÖHR
|
Johann
|
14.09.1914
|
Tafel 13
|
LOHSE
|
Leo
|
17.11.1914
|
Tafel 13
|
LOOKS
|
Ernst
|
08.12.1914
|
Tafel 13
|
LOOS
|
Andreas
|
02.10.1918
|
Tafel 108
|
LORENZ
|
Fritz
|
??.??.1918
|
Tafel 108
|
LORENZ
|
Karl
|
15.03.1915
|
Tafel 40
|
LORENZ
|
Karl
|
28.03.1918
|
Tafel 108
|
LÖSSEL
|
Hans
|
Verm. 1914
|
Tafel 13
|
LÖSSL
|
Josef
|
01.10.1916
|
Tafel 70
|
LOTT
|
Georg
|
18.02.1915
|
Tafel 40
|
LOTTNER
|
Ludwig v.
|
10.10.1914
|
Tafel 13
|
LÖWE
|
Franz
|
26.07.1915
|
Tafel 40
|
LOY
|
Friedrich
|
20.07.1916
|
Tafel 70
|
LUBIAN
|
Emil
|
02.08.1915
|
Tafel 40
|
LÜCKE
|
Walter
|
11.09.1915
|
Tafel 40
|
LUCZAK
|
Josef
|
27.09.1915
|
Tafel 40
|
LÜDEKE
|
Erich
|
29.10.1915
|
Tafel 40
|
LÜDERITZ
|
Paul
|
16.09.1915
|
Tafel 40
|
LÜDMANN
|
Hermann
|
10.10.1915
|
Tafel 40
|
LUDWIG
|
Paul
|
03.09.1915
|
Tafel 40
|
LUDWIG
|
Walter
|
Verm. 1918
|
Tafel 108
|
LÜERT
|
August
|
23.02.1915
|
Tafel 40
|
LUFF
|
Franz
|
Verm. 1915
|
Tafel 40
|
LUNZ
|
Johann
|
06.05.1916
|
Tafel 70
|
LUSTIG
|
Fritz
|
??.??.1918
|
Tafel 108
|
LUTHER
|
Fritz
|
05.05.1917
|
Tafel 91
|
LÜTTKE
|
Alfred
|
Verm. 1915
|
Tafel 40
|
LUTZ
|
Hans
|
30.09.1914
|
Tafel 13
|
LUZNER
|
Ludwig
|
12.03.1915
|
Tafel 40
|
Datum der Abschrift: 22.05.2011
Beitrag von: Rolf Witt
Foto © 2011 Rolf Witt
|