|
|
Dessau (Denkmal Herzogtum Anhalt), Stadt Dessau-Roßlau, Sachsen-Anhalt
PLZ 06842
Ehemaliges Denkmal für die im Kriege 1870/71 aus dem Herzogtum Anhalt gefallenen und verstorbenen Soldaten: Halbkreisförmige Mauer mit 21 Namenstafeln und Engelsfiguren auf den äußeren Pfeilen. Davor eine abgestufte, stark verzierte Stele mit krönender Germania-Figur, die einen Lorbeerkranz hält. Auf halber Höhe befanden sich vier sitzende Bärenfiguren die Wappen hielten, sowie Widmungstafeln und darüber vier Adlerfiguren und Eiserne Kreuze. Das Denkmal wurde 1874 eingeweiht. Es stand zuerst in der Kaiserstraße und wurde 1935 in die Nähe des Bahnhofs versetzt. Es überstand den Zweiter Weltkrieg und wurde Anfang der 1960er Jahre abgerissen.
Inschriften:
Der Tapferkeit du Pflichttreue das dankbare Anhalt
Toul
Beaumont
Paris
Im Kriege gegen Frankreich 1870-1871 blieben: (Namen)
|
Namen der Gefallenen:
1870/71
Dienstgrad
|
Name
|
Vorname
|
Wohnort
|
Einheit
|
Tafel Nr.
|
Füsilier
|
ADAM
|
Carl
|
Schackstedt
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XI
|
Musketier
|
ALEITHE
|
Franz
|
Naundorf
|
Inf.-Regt. No. 93
|
I
|
Trompeter
|
ALTENDORF
|
Valentin
|
Neundorf
|
Kürass.-Regt. No. 7:
|
XVI
|
Gefreiter
|
BAUMGRASS
|
Gottlieb
|
Radisleben
|
Inf.-Regt. No. 31
|
XVI
|
Füsilier
|
BEHRENDT
|
Carl
|
Salzfurt
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XI
|
Musketier
|
BEIER
|
Wilhelm
|
Zerbst
|
Inf.-Regt. No. 67
|
XVI
|
Musketier
|
BERGER
|
August
|
Görzig
|
Inf.-Regt. No. 47:
|
XVI
|
Musketier
|
BERGER
|
Franz
|
Pißdorf
|
Inf.-Regt. No. 93
|
VI
|
Sergeant
|
BERTRAM
|
Karl
|
Gröbzig
|
6. Feldlaz. IV. Armee-Corps
|
XVI
|
Musketier
|
BINNEBÖSS
|
Friedrich
|
Bullenstedt
|
Inf.-Regt. No. 93
|
VI
|
Vice-Feldwebel
|
BLUME
|
Franz
|
Ballenstedt
|
Inf.-Regt. No. 60
|
XVI
|
Füsilier
|
BOCH
|
Gottlieb
|
Gnetsch
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XI
|
Lieutenant
|
BRAMIGK
|
Alfred
|
Cöthen
|
Inf.-Regt. No. 30
|
XVI
|
Unteroffizier
|
BRAUNSDORF
|
Friedrich
|
Zerbst
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XI
|
Hauptmann
|
BROSA
|
Hermann von
|
Erfurt
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XI
|
Musketier
|
BUSCH
|
Wilhelm
|
Gr. Mühlingen
|
Inf.-Regt. No. 93
|
I
|
Musketier
|
DEIKE
|
Heinrich
|
Kl. Alsleben
|
Inf.-Regt. No. 93
|
I
|
Unteroffizier
|
DIEZMANN
|
Friedrich
|
Schielo
|
Inf.-Regt. No. 55
|
XVI
|
Musketier
|
DÖRING
|
Ernst
|
Bernburg
|
Inf.-Regt. No. 93
|
VI
|
Musketier
|
DORN
|
Friedrich
|
Coswig
|
Inf.-Regt. No. 67
|
XVII
|
Obergefreiter
|
DRACKE
|
Albert
|
Hoym
|
Feld-Art.-Regt. No. 3
|
XVII
|
Sergeant
|
EBENHAN
|
Friedrich
|
Dessau
|
Inf.-Regt. No. 93
|
I
|
Musketier
|
ENGELMANN
|
Gustav
|
Bernburg
|
Inf.-Regt. No. 93
|
VI
|
Musketier
|
ERWISCH
|
August
|
Schielo
|
Inf.-Regt. No. 93
|
VI
|
Musketier
|
ESPENHAHN
|
Gottfried
|
Schackstedt
|
Inf.-Regt. No. 93
|
VI
|
Gefreiter
|
FIEDLER
|
Albert
|
Bernburg
|
Det. No. 2 IV. Armee-Corps
|
XVII
|
Musketier
|
FINKE
|
Louis
|
Gr. Mühlingen
|
Inf.-Regt. No. 93
|
VI
|
Füsilier
|
FRÄßDORF
|
Christian
|
Zerbst
|
Inf.-Regt. No. 67
|
XVII
|
Musketier
|
FRÄSSDORF
|
Friedrich
|
Thießen
|
Inf.-Regt. No. 93
|
I
|
Füsilier
|
FRICKE
|
Friedrich
|
Serno
|
Inf.-Regt. No. 46
|
XVII
|
Füsilier
|
FRICKE
|
Friedrich
|
Rohndorf
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XI
|
Füsilier
|
FRIEDRICH
|
Andreas
|
Bone
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XI
|
Füsilier
|
FRIEDRICHS
|
Carl
|
Schöningen
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XI
|
Musketier
|
FROMM
|
Gottlieb
|
Dessau
|
Inf.-Regt. No. 93
|
I
|
Musketier
|
GABBE
|
Friedrich
|
Zerbst
|
Inf.-Regt. No. 93
|
I
|
Füsilier
|
GANZER
|
David
|
Griebo
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XII
|
Musketier
|
GIESSWEIN
|
Heinrich
|
Cöthen
|
Inf.-Regt. No. 93
|
I
|
Musketier
|
GÖTZE
|
Wilhelm
|
Kl. Schierstedt
|
Inf.-Regt. No. 67
|
XVII
|
Füsilier
|
GÜNTHER
|
Wilhelm
|
Münsterberg
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XII
|
Füsilier
|
HÄDICKE
|
Otto
|
Giersleben
|
Inf.-Regt. No. 76
|
XVII
|
Musketier
|
HARTMANN
|
Gottlieb
|
Baalberge
|
Inf.-Regt. No. 93
|
VII
|
Musketier
|
HARTMANN
|
Hermann
|
Dessau
|
Inf.-Regt. No. 46
|
XVII
|
Musketier
|
HARTWIG
|
Franz
|
Trebbichau
|
Inf.-Regt. No. 93
|
II
|
Grenadier
|
HAUSSMANN
|
August
|
Bernburg
|
Gren.-Regt. No. 10
|
XVIII
|
Musketier
|
HECHT
|
Carl
|
Sandersleben
|
Inf.-Regt. No. 93
|
VII
|
Gefreiter
|
HEIDE
|
Julius
|
Sandersleben
|
Inf.-Regt. No. 93
|
VII
|
Hautb., Sergeant
|
HEINZE
|
Leberecht
|
Dessau
|
Inf.-Regt. No. 93
|
II
|
Füsilier
|
HENZE
|
Friedrich
|
Rehsen
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XII
|
Gefreiter
|
HERING
|
Hermann
|
Wörlitz
|
Inf.-Regt. No. 93
|
II
|
Musketier
|
HEROLD
|
Carl
|
Oberbone
|
Inf.-Regt. No. 93
|
VII
|
Gefreiter
|
HERRMANN
|
Eduard
|
Dessau
|
Inf.-Regt. No. 46
|
XVIII
|
Musketier
|
HERZ
|
Albert
|
Nienburg a. d. S.
|
Inf.-Regt. No. 93
|
VII
|
Gefreiter
|
HEUKE
|
Christian
|
Frose
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XII
|
Seconde-Lieutenant
|
HEYDEN
|
Friedrich von der
|
Frose
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XII
|
Füsilier
|
HILLMER
|
Hermann
|
Ballenstedt
|
Füsil.-Regt. No. 73
|
XVIII
|
Musketier
|
HINSDORF
|
Friedrich
|
Gerbitz
|
Inf.-Regt. No. 93
|
VII
|
Dragoner
|
HOFFMANN
|
August
|
Thießen
|
Drag.-Regt. No. 7
|
XVIII
|
Unteroffizier
|
HOFFMANN
|
Paul
|
Gernrode
|
Inf.-Regt. No. 67
|
XVIII
|
Füsilier
|
HOHENSTEIN
|
Christian
|
Dohndorf
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XII
|
Musketier
|
HOHMANN
|
Wilhelm
|
Gernrode
|
Inf.-Regt. No. 93
|
VII
|
Ulan
|
HOPPE
|
Eduard
|
Pißdorf
|
Ulan-Regt. No. 16
|
XVIII
|
Musketier
|
HÜHNERBEIN
|
Gottfried
|
Badeborn
|
Inf.-Regt. No. 93
|
VII
|
Vice-Feldwebel
|
JORDAN
|
Theodor
|
Hecklingen
|
Inf.-Regt. No. 26
|
XVIII
|
Unteroffizier
|
KAISER
|
Eduard
|
Eilenburg
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XII
|
Musketier
|
KARSTEDT
|
Friedrich
|
Trinum
|
Inf.-Regt. No. 93
|
VIII
|
Vice-Feldwebel
|
KASPER
|
Gustav
|
Radnicken
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XII
|
Zahlmeister
|
KIESSLING
|
August
|
Cöthen
|
Inf.-Regt. No. 93
|
VIII
|
Musketier
|
KIRCHHOF
|
Heinrich
|
Lindau
|
Inf.-Regt. No. 93
|
II
|
Füsilier
|
KLAUS
|
Friedrich
|
Cöthen
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XIII
|
Füsilier
|
KLOPPE
|
Theodor
|
Halle a. d. S.
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XIII
|
Musketier
|
KNOPF
|
Gustav
|
Cöthen
|
Inf.-Regt. No. 93
|
II
|
Gefreiter
|
KOCH
|
Friedrich
|
Königsberg
|
Inf.-Regt. No. 93
|
II
|
Musketier
|
KOCH
|
Gustav
|
Ziebigk
|
Inf.-Regt. No. 93
|
VIII
|
Füsilier
|
KÖHLER
|
Friedrich
|
Zerbst
|
Inf.-Regt. No. 67
|
XVIII
|
Musketier
|
KÖTTERITSCH
|
August
|
Cörmigk
|
Inf.-Regt. No. 76
|
XIX
|
Füsilier
|
KRÄNKEL
|
Friedrich
|
Cösitz
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XIII
|
Musketier
|
KRAUSE
|
Carl
|
Osmarsleben
|
Inf.-Regt. No. 93
|
VIII
|
Füsilier
|
KRÜGER
|
Franz
|
Wohlsdorf
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XIII
|
Kanonier
|
KRÜGER
|
Friedrich August
|
Deetz
|
Feld-Art.-Regt. No. 4
|
XIX
|
Musketier
|
KÜHNE
|
Wilhelm
|
Brandenburg
|
Inf.-Regt. No. 93
|
II
|
Musketier
|
LEPS
|
Friedrich
|
Jeber
|
Inf.-Regt. No. 26
|
XIX
|
Füsilier
|
LORENZ
|
Gottlieb
|
Thießen
|
Inf.-Regt. No. 67
|
XIX
|
Musketier
|
LUCAS
|
Christian
|
Blankenburg
|
Inf.-Regt. No. 93
|
II
|
Musketier
|
MAGNUS
|
Gottfried
|
Frose
|
Inf.-Regt. No. 93
|
VIII
|
Füsilier
|
MAIKATH
|
Wilhelm
|
Rieder
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XIII
|
Unter-Laz. Gehilfe
|
MARX
|
Carl
|
Radegast
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XIII
|
Schütze
|
MARX
|
Franz
|
Radegast
|
Füs.-Regt. No. 108
|
XIX
|
Musketier
|
MASCHARECK
|
Carl
|
Willenberg
|
Inf.-Regt. No. 93
|
III
|
Musketier
|
MAUL
|
Gustav
|
Raguhn
|
Inf.-Regt. No. 26
|
XIX
|
Musketier
|
MEIER
|
Franz
|
Kl. Leipzig
|
Inf.-Regt. No. 93
|
III
|
Musketier
|
MEINSHAUSEN
|
August
|
Häckelheim
|
Inf.-Regt. No. 93
|
VIII
|
Füsilier
|
MEISSNER
|
Franz
|
Gröbzig
|
Inf.-Regt. No. 83
|
XIX
|
Füsilier
|
MEYER
|
Valentin
|
Aderstedt
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XIII
|
Füsilier
|
MEYER
|
Wilhelm
|
Hoym
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XIII
|
Musketier
|
MOEBIUS
|
Otto
|
Niesau
|
Inf.-Regt. No. 46
|
XIX
|
Vice-Feldwebel
|
MÜHLPFORTE
|
Reinhold
|
Benkendorf
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XIV
|
Gefreiter
|
MÜLLER
|
Albert
|
Thießen
|
Inf.-Regt. No. 6
|
XX
|
Musketier
|
MÜLLER
|
Andreas
|
Neundorf
|
Inf.-Regt. No. 93
|
VIII
|
Musketier
|
MÜLLER
|
Friedrich
|
Wörlitz
|
Inf.-Regt. No. 7
|
XX
|
Sergeant
|
NATHO
|
Julius
|
Zerbst
|
Inf.-Regt. No. 93
|
III
|
Musketier
|
NAUCK
|
Traugott
|
Bergwitz
|
Inf.-Regt. No. 93
|
III
|
Unteroffizier
|
NAUNDORF
|
Carl
|
Baalberge
|
Inf.-Regt. No. 93
|
IX
|
Gefreiter
|
NIEKAMPF
|
Carl
|
Bernburg
|
Inf.-Regt. No. 93
|
IX
|
Musketier
|
NÖBEL
|
Franz
|
Körnitz
|
Inf.-Regt. No. 28
|
XX
|
Musketier
|
OEKNIGK
|
Carl
|
Dessau
|
Inf.-Regt. No. 93
|
III
|
Musketier
|
PRELLE
|
Leberecht
|
Waldau
|
Inf.-Regt. No. 93
|
IX
|
Sergeant
|
QUARK
|
Friedrich
|
Artern
|
Inf.-Regt. No. 93
|
IX
|
Musketier
|
RABE
|
Wilhelm
|
Pfaffendorf
|
Inf.-Regt. No. 67
|
XX
|
Füsilier
|
RACKEBRANDT
|
Carl
|
Klieken
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XIV
|
Musketier
|
RAMDOHR
|
David
|
Sandersleben
|
Inf.-Regt. No. 93
|
III
|
Musketier
|
RANDEL
|
Georg
|
Gr. Wirschleben
|
Inf.-Regt. No. 93
|
IX
|
Unteroffizier
|
REISKE
|
Louis
|
Zerbst
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XIV
|
Jäger
|
RICHTER
|
Friedrich
|
Jeßnitz
|
Jäger-Bat. No. 4
|
XX
|
Unteroffizier
|
RÖMER
|
Adalbert
|
Bernburg
|
Inf.-Regt. No. 93
|
IX
|
Jäger
|
ROSEMUND
|
Wilhelm
|
Hoym
|
Jäger-Bat. No. 4
|
XX
|
Kürassier
|
RUST
|
Friedrich
|
Kl. Schierstedt
|
Kürass.-Regt. No. 7
|
XX
|
Unteroffizier
|
SACKEWITZ
|
Franz
|
Coswig
|
Inf-Regt. No. 85
|
XXI
|
Füsilier
|
SALZ
|
Christian
|
Bernburg
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XIV
|
Grenadier
|
SANDBERG
|
Friedrich Carl
|
Cobbelsdorf
|
1. Garde-Regt. zu Fuß:
|
XX
|
Füsilier
|
SCHADEWALD
|
Otto
|
Wiendorf
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XIV
|
Musketier
|
SCHAPITZ
|
Friedrich
|
Gohrau
|
Inf.-Regt. No. 93
|
III
|
Gefreiter
|
SCHETTLER
|
Eduard
|
Diebzig
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XIV
|
Musketier
|
SCHIEDEWITZ
|
Friedrich
|
Kochstedt
|
Inf.-Regt. No. 93
|
III
|
Musketier
|
SCHIERWAGEN
|
Christian
|
Gr. Kühnau
|
Inf.-Regt. No. 93
|
IV
|
Musketier
|
SCHILDNITZ
|
Franz
|
Volkstedt
|
Inf.-Regt. No. 93
|
IV
|
Musketier
|
SCHMIDT
|
Carl
|
Mehringen
|
Inf.-Regt. No. 93
|
IX
|
Musketier
|
SCHMIDT
|
Wilhelm
|
Scholitz
|
Inf.-Regt. No. 93
|
IV
|
Musketier
|
SCHNEIDER
|
Gottfried
|
Coswig
|
Inf.-Regt. No. 93
|
IV
|
Füsilier
|
SCHNEIDER
|
Gottlieb
|
Rieder
|
Inf-Regt. No. 106
|
XXI
|
Oberjäger
|
SCHONDORF
|
Leopold
|
Wörlitz
|
Jäger-Bat. No. 2
|
XXI
|
Unteroffizier
|
SCHREIBER
|
Christian
|
Nienburg an der Saale
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XIV
|
Musketier
|
SCHRÖTE
|
Christian
|
Steutz
|
Inf.-Regt. No. 93
|
IV
|
Füsilier
|
SCHÜLER
|
Carl
|
Cönnern
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XV
|
Musketier
|
SCHWABE
|
Ferdinand
|
Sachsa
|
Inf.-Regt. No. 93
|
IX
|
Major
|
SCHWEMMLER
|
Rudolf von
|
Sydow
|
Inf.-Regt. No. 93
|
X
|
Trainsoldat
|
SEEGER
|
Christian
|
Kerchau
|
Tr.-Bat. No. 4
|
XXI
|
Lieutenant d. Res.
|
SEILER
|
Emil
|
Coswig
|
Gren.-Regt. No. 12
|
XXI
|
Musketier
|
SPANIER
|
August
|
Zabitz
|
Inf.-Regt. No. 93
|
IV
|
Musketier
|
STÖBER
|
Heinrich
|
Cöthen
|
Inf.-Regt. No. 93
|
X
|
Musketier
|
STRECHEL
|
Gottfried
|
Gröbzig
|
Inf.-Regt. No. 93
|
X
|
Füsilier
|
STURM
|
Gottlieb
|
Osmarsleben
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XV
|
Musketier
|
SÜLZNER
|
Wilhelm
|
Reppichau
|
Inf.-Regt. No. 93
|
IV
|
Füsilier
|
THIELICKE
|
David
|
Badeborn
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XV
|
Musketier
|
THIEMICKE
|
Franz
|
Scholitz
|
Inf.-Regt. No. 93
|
V
|
Musketier
|
TUCHEL
|
August
|
Roßlau
|
Inf.-Regt. No. 93
|
V
|
Musketier
|
VOIGT
|
Albert
|
Coswig
|
Inf.-Regt. No. 93
|
V
|
Musketier
|
WACHSMUTH
|
Rudolph
|
Dessau
|
Inf.-Regt. No. 93
|
V
|
Gefreiter
|
WAGNER
|
Robert
|
Zerbst
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XV
|
Musketier
|
WAHLE
|
Carl
|
Kl. Mühlingen
|
Inf.-Regt. No. 93
|
V
|
Gefreiter
|
WEHLMANN
|
Carl
|
Bernburg
|
Inf.-Regt. No. 47
|
XXI
|
Ober-Stabs- u. Reg. Arzt
|
WEISE
|
Dr. Julius
|
Hoym
|
Inf.-Regt. No. 93
|
V
|
Gefreiter
|
WENDENBURG
|
Alfred
|
Schönebeck
|
Inf.-Regt. No. 93
|
X
|
Füsilier
|
WERNER
|
August
|
Radegast
|
Inf.-Regt. No. 47
|
XXI
|
Musketier
|
WERNER
|
Carl
|
Pranitz
|
Inf.-Regt. No. 93
|
X
|
Musketier
|
WICKE
|
Carl
|
Coswig
|
Inf.-Regt. No. 93
|
V
|
Füsilier
|
WINZER
|
Friedrich
|
Cöthen
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XV
|
Füsilier
|
WIRTH
|
Emil
|
Gröna
|
Inf-Regt. No. 104
|
XXI
|
Musketier
|
WITZEL
|
Christian
|
Badeborn
|
Inf.-Regt. No. 93
|
X
|
Gefreiter
|
WOLF
|
Ferdinand
|
Ottersburg
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XV
|
Füsilier
|
ZUFELDE
|
Friedrich
|
Nienburg a. d.S.
|
Inf.-Regt. No. 93
|
XV
|
Musketier
|
ZWICK
|
Adolf
|
Güsten
|
Inf.-Regt. No. 93
|
X
|
Dank an Herrn Kreißler vom Stadtarchiv Dessau-Roßlau für die Namensliste und Informationen zum Denkmal. Diese stammen aus folgenden Quellen: Ludwig Würdig - Das Krieger-Denkmal in Dessau, in: L. Würdig´s Volks-Kalender für 1875, S. 117-120 (Landeshauptarchiv Sachsen-Anhalt, Staatsministerium Dessau 3, Z 109 Nr. 769, 770) und „Die Ermittlung und Feststellung derjenigen im Kriege 1870/71 gefallenen Militärpersonen, deren Namen an dem Krieger-Denkmal in Dessau anzubringen sind“, Bd. 1 und 2, 1873. Anhalt war lange Zeit ein durch Erbteilung zersplittertes Fürstentum aus den Teilen Aschersleben, Bernburg, Dessau, Köthen, Plötzkau und Zerbst das immer unter verschiedenen Titeln wieder vereinigt und geteilt wurde. Seit 1863 wieder vereinigt trug Anhalt bis 1918 den Titel Herzogtum. Das Denkmal in Dessau wurde für die gefallenen und gestorbenen Soldaten aus dem gesamten Herzogtum errichtet.
Datum der Abschrift: 01.08.2022
Verantwortlich für diesen Beitrag: R. Krukenberg (www.kriegsopfergedenken.de)
Foto © historisch
|