Onlineprojekt Gefallenendenkmäler - von Ahnenforschern für Ahnenforscher Onlineprojekt Gefallenendenkmäler - von Ahnenforschern für Ahnenforscher Onlineprojekt Gefallenendenkmäler - von Ahnenforschern für Ahnenforscher














Onlineprojekt Gefallenendenkmäler - von Ahnenforschern für Ahnenforscher

 

 


 

 

Schörzingen (KZ-Friedhof), Stadt Schömberg, Zollernalbkreis, Baden-Württemberg

PLZ 72355

Im KZ-Friedhof; in der Halle Namenstafeln an der Wand und eine weitere Tafel in vier Sprachen, ausserhalb Steinkreuze alle ohne Namen, am Eingang Gedenkstein

Inschriften:

Am Eingang:
Ehrenfriedhof

Auf dem KZ-Friedhof liegen 549 Tote der Aussenlager des Konzentrationslager Natzweiler/Strutthof.

Sie sind Opfer des Unternehmens „Wüste“, das noch in den letzten Kriegsmonaten des Zweiten Weltkrieges (1939-1945) durch die Gewinnung von Treibstoff aus Ölschiefer die Rohstoffbasis des bereits verlorenen Krieges sichern sollte. Für dieses Projekt wurden beginnend Ende 1943 auf dem Gebiet des heutigen Zollernalbkreises sieben Lager eingerichtet und die KZ-Häftlinge als Zwangsarbeiter eingesetzt.

Die KZ-Häftlinge stammten aus fast ganz Europa. Aus Stutthof/Danzig wurden die letzten Überlebenden der jüdischen Bevölkerung Litauens, aus Auschwitz und Buchenwald polnische Juden und Überlebende des Warschauer Aufstandes in die hiesigen Lager gebracht und über Dachau ungarische Juden. Daneben zählten auch Mitglieder der Widerstandsbewegung Westeuropas und Skandinaviens zu den Häftlingen dieser Konzentrationslager.

Bereits Mitte des Jahres 1944 waren in den Lagern Schömberg, Schörzingen, Frommern, Erzingen, Bisingen und Dautmergen insgesamt 6278 KZ-Häftlinge interniert.

Unter unerträglichen Bedingungen mussten diese Häftlinge Tag für Tag Zwangsarbeit leisten. Die schwere, körperliche Arbeit, verbunden mit den unsäglichen hygienischen Bedingungen, der völlig unzureichenden medizinischen Versorgung und den unmenschlichen Lebensverhältnissen in den Lagern führten innerhalb kurzer Zeit zum Auftreten von Seuchen und zu einem grossen Sterben unter den Häftlingen. Insgesamt starben so 3484 Häftlinge in den Lagern des Unternehmens „Wüste“ einen sinnlosen Tod.

Im Frühjahr 1945, als die Front immer näher rückte, wurde das Unternehmen „Wüste“ aufgegeben und ein Teil der Häftlinge mit Bahntransporten nach Dachau gebracht, die übrigen in Richtung Oberschwaben auf den „Todesmarsch“ geschickt.

Als die französische Armee einmarschierte, fand sie neben den Produktionsanlagen und den verlassenen Lagern drei Massengräber vor, in denen die Opfer des Unternehmens „Wüste“ verscharrt worden waren. Im Mai 1945 wurde in Schörzingen das erste dieser Massengräber geöffnet, im August 1946 und im November desselben Jahres die anderen beiden in Schömberg und Bisingen und die Toten auf den gleichnamigen KZ-Friedhöfen bestattet.

„Das Vergessenwollen verlängert das Exil und das Geheimnis der Erlösung heisst Erinnerung“
Richard von Weizsäcker
8. Mai 1985

Aufgestellt: März 1991 der Zollernalbkreis

über den Tafeln:
Die Opfer des Konzentrationslagers Schörzingen

Tafel in vier Sprachen:
Verneigung und Aufrichtung

Diese Skulptur aus Marmor ist entstanden im Gedenken an all jene, die hier im Lager ihr Leben oder einen Teil der Lebendigkeit verloren haben

und

Im Gedenken an meinen Großvater, dessen Namen ich trage und den ich selbst nie kennen lernen konnte. Er wurde durch Anordnung gezwungen, als Bäcker das Lager mit Brot zu beliefert.

Die sich verneigende Skulptur im Licht der einfallenden Sonne zu sehen versöhnt mich und gibt mir meinen Platz in der Reihe von Großvater, Vater und Sohn.

Möge das Licht im Herzen der Figur zur Heilung dieses Orts und zur Heilung aller beteiligter Herzen beitragen.

Albert Widmann, Berlin

Namen der Toten:

2. Weltkrieg

Name

Vorname

Nationalität

ABRAMOWICK

J.

Pole

ACHMEROW

K.

Russe

AKSIN

M.

Jugoslawe

AMELIN

M.

Russe

ANGIBLSKI

J.

Pole

ANTOINE

H.

Franzose

ANTONOW

I.

Russe

ANTOS

F.

Pole

ARMBRUSTER

R.

Franzose

BABISCHKO

M.

Russe

BADENSKI

W.

Pole

BANTOSIENIA

H.

Pole

BARAN

K.

Pole

BARANASCHIETZ

A.

Jugoslawe

BARANOWSKI

E.

Pole

BARCHFELD

F.

Deutscher

BEKSCH

R.

Jugoslawe

BENOIT

A.

Franzose

BESCENI

J.

Slowene

BESCHLIN

G.

Jugoslawe

BEZCEMI

J.

Slowene

BIEN

W.

Pole

BIERNAT

W.

Pole

BILAN

E.

Pole

BIRNBAUM

S.

Pole

BLAVINA

S.

Slowene

BOBROW

T.

Russe

BOCDAM

P.

Böhme

BOCHENSKI

W.

Pole

BOCHINSKI

T.

Pole

BOGDAM

K.

Pole

BOGOMAS

E.

Russe

BOISJADIN

M.

Franzose

BONDARCZUK

M.

Pole

BORDIGA

G.

Italiener

BORIS

Z.

Pole

BORKOWSKI

J.

Pole

BORUCKI

J.

Pole

BOUDOT

E.

Franzose

BRANOWACSKI

R.

Serbe

BRAUN

R.

Deutscher

BRIZGUNOW

G.

Russe

BRODOWSKI

S.

Pole

BROMBERGER

A.

Franzose

BROMBERGER

J.

Franzose

BRONISLAUS

L.

Pole

BUDNISKI

M.

Pole

BUDWID

M.

Pole

BUJALSKI

K.

Pole

BUNO

R.

Italiener

BUNZLER

B.

Pole

BURDENKO

I.

Russe

BYSK

K.

Pole

CANET

H.

Franzose

CARLSEN

S.

Norweger

CENRDISCHECK

J.

Pole

CERNUSH

L.

Jugoslawe

CHACZEWSKI

J.

Pole

CHADSCHINOW

N.

Russe

CHARIDONENKO

N.

Russe

CHARTSCHENKO

S.

Russe

CHAZKIEWITSCH

N.

Russe

CHEMIBLEWSKI

S.

Pole

CHEMIELEHSKI

F.

Pole

CHUDY

J.

Pole

CIECILSHI

A.

Pole

CIEPLIC

S.

Jugoslawe

CLAUDON

M.

Franzose

COLIN

A.

Franzose

COMBEAU

A.

Franzose

COMET

R.

Italiener

CROSCEWIECZ

E.

Pole

CRZECHOWSKI

W.

Pole

CSIPLITZ

B.

Jugoslawe

CZARNECKI

W.

Pole

CZEPLINSKI

M.

Pole

CZEVOW

F.

Russe

CZUCZELO

J.

Russe

CZYPKA

W.

Pole

DANKO

I.

Russe

DEMIDENKO

I.

Russe

DESPOTOWITZ

M.

Jugoslawe

DEVELIKOWSKI

A.

Pole

DIETZ

J.

Deutscher

DOBANOWATSCHKI

 

Jugoslawe

DOBRIYMIECKI

S.

Pole

DOBROWOLSKI

M.

Russe

DOBRZANSKI

F.

Pole

DOEOWAC

J.

Jugoslawe

DOLYA

M.

Russe

DOMENSKI

T.

Pole

DOROSCHKI

G.

Jugoslawe

DRESDEN

H.

Deutscher

DRUZINA

A.

Italiener

DURKA

S.

Pole

DZIEKAN

E.

Pole

ERDEWIK

Z.

Jugoslawe

FASOLA

A.

Franzose

FIGURIS

G.

Russe

FIORENZO

P.

Italiener

FISCHER

O.

Deutscher

FISZER

S.

Pole

FUCHS

S.

Pole

GAIRE

J.

Franzose

GAMACHE

O.

Franzose

GANDER

R.

Franzose

GARNYSZ

P.

Pole

GAWORSKI

J.

Pole

GIOVANNI

M.

Italiener

GIVAOCHINI

C.

Italiener

GOLEMBIOWSKI

W.

Pole

GOMBEAU

A.

Franzose

GOMBORADKI

H.

Pole

GONTSCHAROW

S.

Russe

GORAL

Z.

Pole

GORDONNIER

R.

Franzose

GOVOYN

M.

Serbe

GRANGE

L.

Franzose

GREGOR

J.

Russe

GRENKO

A.

Italiener

GUMOLITSCH

W.

Russe

GUNTER

H.

Deutscher

GUTULLIC

J.

Franzose

HAISSAT

G.

Franzose

HAJDACZUK

I.

Russe

HALPART

I.

Jugoslawe

HAWRYLIYSZYN

O.

Pole

HEDERWARI

W.

Pole

HIRT

K.

Deutscher

HLASKO

M.

Pole

HOFFMANN

E.

Deutscher

HOLVEK

G.

Franzose

HONSCHAR

I.

Russe

HRASNIK

F.

Slowene

HUDITSCHEK

F.

Jugoslawe

IMREK

S.

Jugoslawe

IWANOW

W.

Russe

JABLONSKI

J.

Pole

JACKIEWICZ

J.

Pole

JADOWSKI

F.

Pole

JANKOWSKI

J.

Pole

JANOR

S.

Pole

JAQUOT

A.

Franzose

JASTREZEBSKI

L.

Pole

JAVOSZ

P.

Pole

JEKUBOSKI

J.

Pole

JEWDOKMOW

N.

Russe

JOWANOWITZ

W.

Jugoslawe

JULIEN

D.

Franzose

KALINOWSKI

S.

Pole

KAPRALIK

M.

Slowene

KARPYSCHYN

I.

Russe

KASAGRAMA

R.

Deutscher

KASIAN

N.

Russe

KAST

F.

Franzose

KAVASEK

A.

Pole

KAWESZWEWSKI

J.

Pole

KAYALEW

S.

Pole

KAZINIERCZAK

A.

Pole

KIEFER

J.

Deutscher

KIPOT

G.

Russe

KIRIKOW

K.

Russe

KISCHUK

W.

Russe

KIWETT

B.

Pole

KLIMEK

J.

Pole

KNIEASCHNICKI

S.

Pole

KOJITZ

W.

Jugoslawe

KOLAR

J.

Slowene

KOLAR

R.

Jugoslawe

KOLNIK

A.

Slowene

KOLTUNIAK

K.

Pole

KONOWALOW

N.

Russe

KONWLACK

J.

Pole

KOROLEW

I.

Russe

KOSCHANEK

J.

Pole

KOSCHAR

W.

Tscheche

KOSIBA

S.

Slowene

KOSLOWSKI

J.

Pole

KOSMALA

J.

Pole

KOSOWSKI

F.

Pole

KOSTOWE

S.

Pole

KOSTRZEWA

S.

Pole

KOTOMIYCK

W.

Pole

KOWACIK

S.

Slowene

KOWALESZKY

A.

Pole

KOZISKI

A.

Pole

KOZLOW

P.

Russe

KRAKOWIAK

S.

Pole

KRASYNSKI

 

Pole

KRBOVTSCHITZ

I.

Italiener

KREWIEL

W.

Russe

KRILUK

D.

Russe

KROHOBSKI

I.

Pole

KRUKOWSKI

T.

Pole

KUCHAVEZIK

S.

Pole

KUGLER

E.

Pole

KULESZA

S.

Pole

KUNECKI

F.

Pole

KUSENDA

A.

Slowene

KWIESKOWSKI

S.

Pole

LADA

F.

Pole

LALLEVE

E.

Franzose

LANGLOTZ

A.

Deutscher

LAYAK

S.

Pole

LEKANSKI

A.

Pole

LESIAKIWSKI

S.

Pole

LEWKO

I.

Russe

LFIK

S.

Pole

LIBERA

K.

Deutscher

LINTZEMEYER

F.

Deutscher

LIS

A.

Pole

LOCI

G.

Böhme

LOREDAN

G.

Italiener

LUCIEN

C.

Franzose

LUKASI

A.

Pole

LUNDY

G.

Franzose

MACIEJENSKI

S.

Pole

MADEY

J.

Pole

MAJDISCH

J.

Slowene

MALETIN

C.

Jugoslawe

MALZEW

M.

Russe

MANDELIK

F.

Tscheche

MANGEL

R.

Franzose

MANKOW

N.

Russe

MARCHAL

R.

Franzose

MARCON

O.

Italiener

MARITSCHEWICZ

D.

Jugoslawe

MARYAN

B.

Pole

MASKOWSKI

V.

Russe

MASLOWSKI

S.

Pole

MATUSZEK

J.

Pole

MAZILEWSKI

W.

Pole

MAZUROWSKI

S.

Pole

METRAKOW

M.

Russe

MEZURCZAK

P.

Russe

MICHALHOWICE

J.

Pole

MICHNIEWICZ

L.

Pole

MIECZNIKEWSKI

S.

Pole

MIEKUS

J.

Pole

MIERZWA

T.

Pole

MIEZYSLAW

P.

Pole

MIHALY

R.

Böhme

MIJATOW

B.

Jugoslawe

MIKISINUK

L.

Pole

MILIEWSKI

R.

Pole

MILLIN

P.

Jugoslawe

MINOGOSOW

Z.

Russe

MISIEWEICT

M.

Pole

MISLIEWICZ

S.

Pole

MITKIEWICZ

I.

Pole

MITKOWEZ

W.

Russe

MIZERIK

J.

Slowene

MOGIN

R.

Pole

MOMINUTSCH

O.

Russe

MRCEK

T.

Russe

MROCZEK

A.

Pole

MUSCHA

S.

Pole

NAUVOSKI

T.

Pole

NEBYSCHINEZ

K.

Russe

NEDELJKOW

G.

Jugoslawe

NEPOR

I.

Tscheche

NERIK

V.

Jugoslawe

NIBYSNICE

M.

Russe

NIESS

A.

Deutscher

ODOLSKI

S.

Pole

OLBRYCH

S.

Pole

OLEINIZ

F.

Russe

OLIVER

C.

Franzose

OLLINIK

I.

Russe

OLOWINSKI

V.

Pole

ORLINS

A.

Pole

ORSCHOSCH

F.

Böhme

ORYNEK

S.

Pole

OSSMANN

A.

Deutscher

OSTROWSKIJ

A.

Russe

OSTROWSKIJ

W.

Pole

PACCOK

M.

Pole

PACHOLCZAK

W.

Pole

PACHOLSZUK

J.

Pole

PAIJTSCH

Z.

Jugoslawe

PAKULSKI

B.

Pole

PANAYOTIS

D.

Grieche

PARFSONOW

M.

Russe

PARONI

N.

Italiener

PASIK

M.

Pole

PAYAK

F.

Pole

PCZEPALKOWSKI

S.

Pole

PECHATSCH

S.

Slowene

PELLIZAVO

J.

Italiener

PETSCHEK

I.

Russe

PICKOVMIAK

W.

Pole

PIETELAM

B.

Italiener

PIFFEREON

I.

Belgier

PINITZ

T.

Jugoslawe

PIOKOWSKI

S.

Pole

PIOTROWSKI

A.

Pole

PIOZENSKI

S.

Pole

PISCHWSKI

S.

Pole

PITZ

K.

Deutscher

PIYEW

M.

Russe

PLAS

K.

Slowene

PLOTROWSKI

L.

Pole

PLOVECK

J.

Pole

PODSKROBEK

K.

Pole

PODSKROBEK

K.

Pole

POIRIEZ

R.

Franzose

POLJAKOW

I.

Russe

POPOWSKI

E.

Pole

PORAY

W.

Russe

POTZIATZ

J.

Pole

PRANICA

F.

Russe

PRATSCHKO

S.

Slowene

PREKAJAK

S.

Jugoslawe

PRIMOSTCHITSCH

I.

Jugoslawe

PROCHNIAK

W.

Pole

PRYT

G.

Pole

PRZYTULSKI

E.

Pole

RESWOW

H.

Pole

RESWOW

J.

Pole

RIGONI

J.

Italiener

RITZAU

H.

Deutscher

ROBAK

A.

Pole

ROGUSKI

E.

Pole

ROSAROW

D.

Jugoslawe

ROSENSKI

M.

Pole

ROT

W.

Pole

ROZALOWSKI

Z.

Pole

RUDAS

S.

Pole

RUDECKI

J.

Pole

RUTTLILI

V.

Italiener

RYBKA

F.

Pole

RYBSKI

J.

Pole

RZEWUSKI

A.

Pole

SABADYN

J.

Pole

SACHERTSCHUK

A.

Russe

SAKOLOWSKI

R.

Pole

SALACINSKI

E.

Pole

SAMCOW

G.

Russe

SAMOLJUCK

 

Pole

SANKOWSKI

S.

Pole

SASWISKI

M.

Pole

SATSCHNIOW

I.

Russe

SCEPANICK

S.

Pole

SCHCZYGIRL

P.

Pole

SCHERER

G.

Deutscher

SCHEWELJEW

A.

Russe

SCHICHE

O.

Deutscher

SCHMIDT

J.

Deutscher

SCHMITT

W.

Tscheche

SCHRAM

G.

Russe

SCHUDYEWIEZ

S.

Pole

SEK

J.

Pole

SEMUSCHIN

W.

Russe

SHOOLOW

G.

Pole

SIDZINUK

J.

Pole

SIENISK

K.

Pole

SIERNIANOW

A.

Russe

SINNICKE

W.

Pole

SKENDOR

N.

Italiener

SKIBINSKI

M.

Pole

SLOBODJANIK

A.

Pole

SMICHOWSKI

W.

Pole

SNABEL

J.

Jugoslawe

SOBEZAK

W.

Pole

SOBIRSKI

I.

Pole

SOLECKI

P.

Pole

SOSNOW

A.

Russe

SOWIUK

I.

Russe

SPARLETTA

S.

Italiener

SPIRICK

L.

Slowene

SRNIK

P.

Slowene

SRPAK

J.

Jugoslawe

STANGE

A.

Deutscher

STANTSCHEK

N.

Russe

STEFANIAK

A.

Pole

STSCHUBAKOW

W.

Russe

SUCHOBSKI

J.

Pole

SUCHOWSKI

S.

Pole

SUCHSICKI

P.

Pole

SURATA

F.

Pole

SWEVEW

V.

Russe

SZAFRANSKI

S.

Pole

SZAYKOWSKI

F.

Pole

SZEMBERGER

J.

Pole

SZEZSNY

K.

Pole

SZMATA

P.

Pole

SZREYBER

V.

Pole

SZTARE

I.

Pole

TEODOROWITZ

M.

Jugoslawe

TILTSCHEK

M.

Jugoslawe

TOPLICAR

F.

Italiener

TSCHADESCH

A.

Slowene

TSCHEBURSCHIN

W.

Russe

TSCHERKESSOW

R.

Jugoslawe

TUR

M.

Russe

ULRICK

W.

Deutscher

USCHIE

M.

Jugoslawe

VANOVIK

F.

Slowene

WACHAV

A.

Pole

WACLAW

S.

Pole

WASCHDORNWINKEL

 

Belgier

WASILIEWSKI

B.

Pole

WASILOK

J.

Russe

WEIDLE

K.

Deutscher

WENDT

H.

Deutscher

WEYZYK

B.

Pole

WILKOWSKI

P.

Russe

WIMIETAL

F.

Tscheche

WINIKUROW

W.

Russe

WITEK

S.

Pole

WITOSK

A.

Pole

WLADISLAUS

M.

Russe

WORONKIEWITSCH

 

Russe

ZADRAWETZ

C.

Jugoslawe

ZAK

S.

Pole

ZAK

S.

Pole

ZANJI

G.

Slowene

ZARZYCKI

S.

Pole

ZELENTIK

T.

Jugoslawe

ZELKO

E.

Jugoslawe

ZERJABIN

I.

Russe

ZITOKO

W.

Jugoslawe

ZOLADKIWICZ

S.

Pole

ZUBER

M.

Slowene

private Tafeln

Name

Vorname

Geburtsdatum & Ort

Todesdatum & Ort

CARLSEN

Stehen

01.09.1895, in Farsund

06.02.1945, KZ-Schörzingen

MILIN

Petar

04.10.1914

06.01.1945, KZ Schörzingen

Datum der Abschrift: 31.03.2012

Beitrag von: W.Leskovar
Foto © 2012 W.Leskovar

 

Fragen und Kommentare zu dieser Webseite bitte an:  webmaster@denkmalprojekt.org.
Copyright © 2003-2012 Thilo C. Agthe.  All rights reserved. Alle Rechte vorbehalten